Ελένη Σελλά

Καθηγήτρια

elesella[at]turkmas.uoa[dot]gr

3 ώρες εβδομαδιαίως

 

Βασικός εκπαιδευτικός-μαθησιακός στόχος του μαθήματος σύμφωνα με το πνεύμα και τη γενικότερη στόχευση της κατεύθυνσης στην οποίαν το μάθημα προσφέρεται.

Το Μάθημα “Μεθοδολογία διδακτικής ξένων γλωσσών: διδακτική της Τουρκικής” αποτελεί μάθημα γενικών γνώσεων της Α' Ειδίκευσης “Γλώσσα, Λογοτεχνία και Μετάφραση” του Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος και εξειδίκευση του μαθήματος 70062 “Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία”.

Στόχος του μαθήματος είναι η παροχή γνώσεων και η ανάπτυξη κριτικής σκέψης των φοιτητών μας σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία και ειδικότερα σχετικά με τη διδασκαλία (και την εκμάθηση) της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας. Εξετάζονται θέματα που αφορούν τη διδασκαλία της γραμματικής στη δεύτερη/ξένη γλώσσα, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί η γνώση της γραμματικής δομής και των μηχανισμών μάθησης στη διδασκαλία της γραμματικής, την έννοια της μεσογλώσσας ή διαγλώσσας, τη συσχέτιση ανάμεσα στη διδασκαλία της γραμματικής και την αναπτυξιακή πορεία της διαγλώσσας. Eπίσης, εξετάζονται οι θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης, καθώς και τις μορφές διδασκαλίας και οργάνωσης της σχολικής τάξης, (π.χ. διαθεματική προσέγγιση, συνεργατική μάθηση κλπ.) καθώς και η δομή και οι στόχοι του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τη διδασκαλία των γλωσσών, τόσο θεωρητικώς όσο και πρακτικώς, με εφαρμογή του Πλαισίου (Κ.Ε.Π.Α.) στην καλλιέργεια των επιμέρους γλωσσικών τομέων/γλωσσικών δεξιοτήτων και στην ανάπτυξη σχεδιασμού και οργάνωσης του γλωσσικού μαθήματος.

Λόγω της ιδιαίτερης θέσης της Τουρκικής στο Τμήμα, οι στόχοι του μαθήματος συμπληρώνονται με την υποχρεωτική γραπτή εργασία σε θέματα σχετικά με την εφαρμογή του Κ.Ε.Π.Α. ή/και την κριτική παρουσίαση των διαφόρων μεθόδων διδασκαλίας της Τουρκικής γλώσσας καθώς και με τη “μικροδιδασκαλία” των φοιτητών. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές (σε μικρές ομάδες) θα ασχοληθούν, επίσης, με την προετοιμασία μαθημάτων δεξιοτήτων προφορικού ή γραπτού λόγου και θα διδάξουν υπό μορφή “μικροδιδασκαλίας”, αφού καταθέσουν πλήρες σχέδιο μαθήματος.

Τρέχουσα υποδειγματική δομή (state-of-the-art) του περιεχομένου αντίστοιχων ή συναφών μαθημάτων σε ομοειδή Τμήματα της ημεδαπής/αλλοδαπής και οι πιθανές αποκλίσεις από αυτήν.

Κατόπιν σχετικής έρευνάς μας σε σύγχρονα πανεπιστημιακά τμήματα Τουρκικών Σπουδών της ημεδαπής και της αλλοδαπής (λ.χ. Τμήματα Τουρκικής Γλώσσας και Φιλολογίας των Πανεπιστημίων της Τουρκίας, Τμήμα Γλωσσών, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης), προκύπτει η ύπαρξη αντίστοιχου μαθήματος, με συναφές περιεχόμενο προς αυτό του συγκεκριμένου μαθήματος.

Ανάπτυξη του περιεχομένου του μαθήματος σε θεματικές ενότητες, οι οποίες καλύπτουν τις δεκατρείς (13) παραδόσεις ανά εξάμηνο, του μαθήματος.

1. Η έννοια της του λάθους στη δεύτερη/ξενη γλώσσα.

2. Η έννοια της Μεταφοράς στη γλώσσα και ο ρόλος της Ανάλυσης Λαθών στη διδασκαλία και εκμάθηση της ξένης ή/και δεύτερης γλώσσας

3. Η υπόθεση της Μεσογλώσσας (διαγλώσσας) και χαρακτηριστικά αυτής: κοινές γνωστικές ακολουθίες, η θεωρία του εσωτερικού ελέγχου, οι κοινές εξελικτικές ή/και αναπτυξιακές διδικασίες

4. Η Μεσογλώσσα και η μητρική γλώσσα Ανάλυση του λόγου και Μεσογλώσσα

5. Κοινωνιογλωσσολογικά ζητήματα και μεσογλώσσα

6. Τα γλωσσικά καθολικά και η κατάκτηση της δεύτερης/ξένης γλώσσας

7. Η καλλιέργεια των επιμέρους γλωσσικών τομέων: η ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικού λόγου

8. Η καλλιέργεια των επιμέρους γλωσσικών τομέων: η ανάπτυξη δεξιοτήτων γραπτού λόγου

9. Σύγχρονες θεωρίες μάθησης, μορφές διδασκαλίας και οργάνωσης της σχολικής τάξης

10. Το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς (Κ.Ε.Π.Α.) για τη διδασκαλία των γλωσσών

11. Μελέτη και παραδείγματα εφαρμογής του Κ.Ε.Π.Α.

12. Οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας της Τουρκικής γλώσσας

13. Παρουσίαση σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας της Τουρκικής

Τρόπος εξέτασης του μαθήματος

Γραπτή εξέταση (40%) σε θέματα σχετικά με τις θεωρητικές παραδόσεις, υποχρεωτική εργασία (30%) και προετοιμασία μαθήματος και διδασκαλία (30% επί της συνολικής βαθμολογίας). Στην εξέταση παρουσιάζονται μόνον όσοι έχουν εκπονήσει την εργασία (και την έχουν παρουσιάσει) καθώς και όσοι έχουν διεξαγάγει διδασκαλία και έχουν αξιολογηθεί γι' αυτήν.

 

Όροι και Δομή Γραπτών Εργασιών

Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές υποχρεούνται σε δύο δράσεις:

α) Γραπτή εργασία: οι εργασίες, εύρους 3.000 έως 3.500 λέξεων, είναι ατομικές, η δε παρουσιάσή τους υποχρεωτική. Οι εργασίες πρέπει να κατατίθενται ολοκληρωμένες, το αργότερο, μέχρι την ημέρα των εξετάσεων του μαθήματος. Η ακριβής ημερομηνία κατάθεσης της εργασίας του φοιτητή πιστοποιείται από την κατάθεσή της στην ηλεκτρονική τάξη (e-class) της διδάσκουσας. Οι φοιτητές μας προβαίνουν σε θεωρητική ή/και πρακτική έρευνα και σχετική βιβλιογραφική αναζήτηση και χρήση. Η ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη άποψη του φοιτητή, συντεταγμένη κατά τα διδαχθέντα θεωρητικά και τυποτεχνικά πρότυπα αποτελεί και το βασικό μέτρο αξιολόγησης της εργασίας του φοιτητή.

β) Μικροδιδασκαλία: στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές (σε μικρές ομάδες) θα ασχοληθούν, επίσης, με την προετοιμασία μαθημάτων δεξιοτήτων προφορικού ή γραπτού λόγου και θα διδάξουν υπό μορφή “μικροδιδασκαλίας”, αφού καταθέσουν πλήρες σχέδιο μαθήματος.

 

Οδηγίες για την εκπόνηση της Υποχρεωτικής Εργασίας

Στο μάθημα «Μεθοδολογία διδακτικής ξένων γλωσσών: διδακτική της Τουρκικής» οι φοιτητές αξιολογούνται βάσει γραπτής (ή προφορικής) εξέτασης και υποχρεωτικής εργασίας (30%). Στην εξέταση παρουσιάζονται μόνον όσοι έχουν εκπονήσει την εργασία – την οποία και παρουσιάζουν προφορικώς στο τέλος του εξαμήνου, για την εκπόνηση, δε, αυτής, έχουν επιλογή μεταξύ των κάτωθι πεδίων έρευνα

Οδηγίες για την εκπόνηση της Υποχρεωτικής εργασίας

 

Θέμα: Εργασία συνθετικής υφής

Υποχρεωτική γραπτή εργασία σε θέματα σχετικά είτε με την εφαρμογή του Κ.Ε.Π.Α. είτε με την κριτική/συγκριτική παρουσίαση διαφόρων μεθόδων διδασκαλίας της Τουρκικής γλώσσας (σύγκριση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μεθόδων).

 

Για τον σκοπό αυτό παραθέτουμε ενδεικτική Βιβλιογραφία με τις σημαντικότερες μεθόδους διδασκαλίας της Τουρκικής:

 

Μέθοδοι διδασκαλίας της Τουρκικής (ενδεικτικώς)

1) TÜRKİSH ACTİV 1,2,3, Mehmet Hengirmen- Nurettin Koç: Εκδόσεις Lan-genscheidt/ Zürich 1998 + Μία κασέτα κάθε επίπεδο

2) TÜRKÇE ÖĞRENİYORUZ. Η ίδια σειρά με τον τίτλο συμπληρωμένη με τους τόμους 4,5,6. Εκδόσεις Engin. Ankara 2002 + κασέτες και βιντεοκασέτες για κάθε επίπεδο\

2) TÜRKÇE ÖĞRENELİM. Mehmet Hengirmen: Εκδόσεις Engin. Ankara 2001 + κασέτες ή βιντεοκασέτες για κάθε επίπεδο

3) Α Practical Course in Turkish/ Yabancılara Pratik Türkçe Dersleri. Müfit Yıldırımalp. Haşet Kitabevi. İstanbul, 1988. Σε νεότερη έκδοση συνοδεύεται από CD με τα κείμενα.

4) Güzel Türkçeyi Öğreniyorum. 1,2,3, + αντίστοιχα Βιβλία του Μαθητή. Nurettin Koç: İnkılap Kitabevi. İstanbul, 1988.

5) Yabancı Dilim Türkçe 1,2,3,4,5 Dilmer Yayınları. İstanbul.

6) HİTİT 1,2,3: Εκδόσεις TÖMER. Ankara 2002 + Αντίστοιχα Βιβλία του Μαθητή + 3 κασέτες για κάθε επίπεδο+ βιβλιαράκι με το σχετικό λεξιλόγιο σε διάφορες ξένες γλώσσες.

 

Έκταση και Δομή της εργασίας

Εργασία 3.000 έως 4.000 λέξεων, Γραμματοσειρά Times New Roman, μέγεθος γραμματοσειράς 12, διάστιχο 1,5.

 

Δομή της εργασίας

1. Πρόλογος

2. Εισαγωγή

2 α - Στόχος και σκοποί της εργασίας (Υποθέσεις εργασίας)

2β - Υλικό εργασίας (corpus)

2γ - Μεθοδολογία

3. Ανάπτυξη του θέματος της εργασίας

3α - θεωρητικό υπόβαθρο (και επιμέρους συμπεράσματα)

3β – ανάλυση/παρουσίαση του θέματος έρευνας

3γ – σύνθεση και επιμέρους συμπεράσματα

4. Γενικά Συμπεράσματα (σύνθεση εργασίας και συμπεράσματα)

5. Επίλογος

6. Βιβλιογραφία

7. Πίνακας Περιεχομένων (σελίδες)

 

Προσοχή

1. Παραπομπές αναφοράς: πρέπει να υπάρχουν οπωσδήποτε !

Τις παραπομπές τις εντάσσουμε εντός κειμένου και εντός παρενθέσεως (επώνυμο συγγραφέα, έτος έκδοσης του βιβλίου ή δημοσίευσης του άρθρου, σελίδα/-ες όπου εντοπίζεται η συγκεκριμένη αναφορά).

2. Περιορίστε στο ελάχιστο ή αποφύγετε παντελώς τα αυτούσια παραθέματα από τη βιβλιογραφία σας: στην εργασία συνθέτουμε κριτικώς –δεν αντιγράφουμε.

3. Για τον τρόπο συγγραφής της Βιβλιογραφίας που χρησιμοποιήσατε, βλ. τη συνημμένη Βιβλιογραφία του μαθήματος.

Ακολουθούμενη βασική μεθοδολογία εσωτερικής αξιολόγησης στο πλαίσιο του μαθήματος.

Η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής λειτουργίας (διδακτικής, ερευνητικής) ακολουθεί τις βασικές κατευθύνσεις και τη μεθοδολογία εσωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος.

Βασική και η ενδεικτική βιβλιογραφία του μαθήματος καθώς και τα διανεμόμενα συγγράμματα.

Α. Βασική Βιβλιογραφία του Μαθήματος

Προτείνονται συγκεκριμένα συγγράμματα για το μάθημα, συνοδευόμενα από φάκελλο του μαθήματος αναρτημένο στην ηλεκτρονική τάξη (e-class), ο οποίος περιλαμβάνει Σημειώσεις της διδάσκουσας καθώς και άρθρα από άλλα εγχειρίδια, συλλογικούς τόμους ή πρακτικά συνεδρίων της ίδιας ή άλλων συγγραφέων. Το περιεχόμενο δε επικαιροποιείται ανάλογα με την εκάστοτε διαμορφούμενη ύλη και τα τρέχοντα επιστημονικά θέματα.

Προτείνονται τα κάτωθι εγχειρίδια (καθώς και Σημειώσεις):

Μήτσης, Ν. (1998). Στοιχειώδεις Αρχές και Μέθοδοι της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας. Αθήνα. Gutenberg.

Σελλά - Μάζη, Ε., Διγλωσσία και Γραμματική Ανάλυση, υπό έκδοση (Παπαζήσης), 83 σελ.

Το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τη διδασκαλία των γλωσσών: εκμάθηση, διδασκαλία, αξιολόγηση. Συμβούλιο για την Πολιτιστική Συνεργασία, Επιτροπή Παιδείας, Τμήμα Σύγχρονων Γλωσσών, Στρασβούργο, Συμβούλιο της Ευρώπης

 

Β. Ενδεικτική Βιβλιογραφία του Μαθήματος

Ελληνόγλωσση

Δενδρινού, Β. (1996). Ξενόγλωσση εκπαιδευτική πολιτική: Αναπαραγωγή της ιδεολογίας του γλωσσισμού. Στο "Ισχυρές" και "ασθενείς" γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού (Πρακτικά Ημερίδας, Θεσσαλονίκη. Απρίλιος 1996), 163-173. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Κασσωτάκης Μ. & Φλουρής, Γ. (2003). Μάθηση και Διδασκαλία, Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση της Διδασκαλίας, τ. Β' Αθήνα.

Κατσιμαλή, Γ. (2007). Γλωσσολογία σε εφαρμογή. Αθήνα. Καρδαμίτσας.

Littlewood, W.(2009). Επικοινωνιακή γλωσσική διδασκαλία, Aθήνα. University Studio Press.

Μήτσης, Ν. (2004). Η Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος. Αθήνα. Gutenberg.

Μπασλής, Γ. (2006) Εισαγωγή στη διδασκαλία της γλώσσας, Μια σύγχρονη ολιστική και επικοινωνιακή προσέγγιση. Αθήνα. Νεφέλη.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ. (1997) “H συμβολή της Συγκριτικής Γλωσσολογίας στη διδακτική της Nέας Eλληνικής ως δεύτερης γλώσσας'', Πρακτικά του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Eλληνική Γλώσσα, 25-27 Σεπτεμβρίου 1997, Aθήνα, σσ. 865-872.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ. (2001) «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Κοινωνιογλωσσολογική προσέγγιση ενός πανεπιστημιακού Προγράμματος Σπουδών», Recherches en Linguistique Grecque I, (Πρακτικά του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Ελληνικής Γλωσσολογίαs), 13-15 Σεπτεμβρίου 2001, Παρίσι, σσ. 99-102.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ.( 2000) «Πολυπολιτισμικές κοινωνίες: η σύγχρονη πρόκληση για το σχολείο», Πρακτικά του Α’ Διεθνούς Συνεδρίου για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας, 25-26 Σεπτεμβρίου 2000, Αθήνα ,σσ 427-438.

Σκούρτου, Ελ. (1997). Θέματα διγλωσσίας και εκπαίδευσης. Αθήνα. Νήσος

Τοκατλίδου Β. (1986). Εισαγωγή στη Διδακτική των Ζωντανών Γλωσσών. Αθήνα.Οδυσσέας.

Τοκατλίδου, Β. (2002). Γλώσσα, επικοινωνία και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα. Πατάκης.

Τριλιανός, Θ. (2003). Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας, τ.Α'- τ. Β' . Αθήνα

Τσοπάνογλου, Α. (2000). Μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας και εφαρμογές της στην αξιολόγηση της γλωσσικής κατάρτισης. Θες/νικη. Ζήτη.James, C. (2009). Αντιπαραβολική Ανάλυση. Μτφ. Α. Αποστόλου-Πανάρα & Β. Ζούκα, Αθήνα, Γρηγόρης

Το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τη διδασκαλία των γλωσσών: εκμάθηση, διδασκαλία, αξιολόγηση. Συμβούλιο για την Πολιτιστική Συνεργασία, Επιτροπή Παιδείας, Τμήμα Σύγχρονων Γλωσσών. Στρασβούργο, Συμβούλιο της Ευρώπης.

 

Ξενόγλωσση

Baker, C. (2006). Foundations of Bilingual Education and Bilingualism. Clevedon, Multilingual Matters.

Bérard, E. (1991). L’approche communicative. Théorie et pratiques, Paris. Clé In-ternational.

Calliambetsou-Coraca, P. (1995). La didactique des langues de l'Ère à - Scientifique a l'ère scientifique. Aθήνα: Éditions Eiffel.

Carter, R. (1993). Introducing Applied Linguistics, London. Penguin.

Cook, G. (2003). Applied Linguistics. Oxford. Oxford University Press.

Ellis R. (1990). Instructed Second Language Acquisition. Oxford. Blackwell.

Ellis, R. 1996. Understanding Second Language Acquisition. Οξφόρδη: Oxford University Press.

Graves, K. (1996). Teachers as Course Developers. Cambridge University Press.

Helge, T. (2000). Teaching and Learning in the Language Classroom. Oxford University Press.

Kramsch, C. (1993). Context and Culture in Language Teaching. Οξφόρδη: Oxford University Press.

Krashen, D. St. (1987) 1. Principles and practice in second language acquisition. Prentice-Hall International.

Krashen, D. St. (1988). Second language acquisition and second language learning, Prentice-Hall International.

Lightbrown P., Spada N (1993). How Languages are learned, Oxford. OUP.

Mavropoulou, M. & Sella E. (2008). Türk dilinde ortaçlar - Yunan dilinde ilgi yan tümceleri türkçe’de parasentemler, yunanca’da sentagmalar” (Η εξειδίκευση της αναφοράς στην Τουρκική μέσω των Sıfat Fiil «-Y-An» και «–Dık+iyelik ekleri» και η εκμάθησή τους από ελληνόφωνους διδασκόμενους την Τουρκική: Συντάγματα της Ελληνικής και (παρα)συνθέματα της Τουρκικής), Πρακτικά του VI. Uluslararası Türk dili Kurultayı, Türk Dil Kurumu, Πανεπιστήμιο Bilkent, 20-25 Οκτωβρίου 2008, Άγκυρα.

Ο' Malley, J. M. & A.U. Chamot. (1990). Learning Strategies and Second Language Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.

Papaefthymiou-Lytra, S. (1990). Explorations in Foreign Language Classroom Discourse. Παρουσία 11. Aθήνα: Πανεπιστήμιο Aθηνών

Richards, Jack C.; Theodore S. Rodgers (2001). Approaches and Methods in Language Teaching. Cambridge UK: Cambridge University Press.

Tardieu, C., Làzàr, I., et al. (2008). La didactique des langues en 4 mots-clés : communication, culture, méthodologie, évaluation. Paris. Ellipses.